Hoca Ahmet Yesevî mirasının felsefe ve dinler tarihi (din bilimi) açısından incelenmesi, Türk-İslam kültüründe manevi düşünce ile inanç sistemleri arasındaki karşılıklı ilişkiyi derinlemesine anlamaya imkân sağlar. Yesevî öğretisi, yalnızca dinî inançları değil; aynı zamanda insan hayatının anlamı, etik ve ahlaki ilkeler gibi felsefi meseleleri de kapsayan bütüncül bir sistem olarak ele alınmaktadır.
Felsefi açıdan yapılan araştırmalar, Yesevî mirasının bilişsel, ahlaki ve etik düşüncenin şekillenmesindeki rolünü ortaya koyar. Din bilimi alanında ise onun öğretisi, İslam inancı ile Türk halklarının geleneksel dünya görüşünü uzlaştırma, dinî pratikleri ve ritüel normları sistemleştirme yönleriyle analiz edilir.
Bu doğrultuda gerçekleştirilen bütüncül çalışmalar, Yesevî mirasının manevi kimliğini, kültürel sürekliliğini ve Türk-İslam medeniyetindeki felsefi ve din bilimsel önemini belirlemeye olanak tanır.