Enstitü, Türk halklarının kültürünü, tarihini, dili ve edebiyatını, ayrıca Türk sanatının oluşumunu, gelişim evrelerini ve bu unsurlar arasındaki ilişkileri incelemeyi araştırma alanına dahil eder. Bu bağlamda, enstitünün bir dizi sorumluluğu bulunmaktadır:
- Türk halklarının kültürü, edebiyatı, tarihi ve etnografyası ile dili, dini ve folklor eserlerini derlemek, soyağacını hazırlamak ve tanıtmak; bu verileri dönemin gereksinimlerine göre incelemek; Türk halklarının varoluşsal, manevi ve diğer tüm değerlerini kapsamlı bir şekilde incelemek;
- Dünyadaki Türkologları bir araya getirerek Türkolojinin günümüzdeki güncel sorunlarına ışık tutmak amacıyla her iki yılda bir Uluslararası Türkoloji Kongresi düzenlemek;
- Türkoloji Dergisi'ni kesintisiz olarak yayımlamak ve dergiyi etki faktörü (impact factor) yüksek bir dergi haline getirmek;
- Uluslararası, ulusal ve bölgesel bilimsel-teorik ve bilimsel-pratik konferanslara katılmak ve enstitü tarafından yapılan araştırmaların sonuçlarını sunmak;
- Türkoloji biliminin güncel alanlarına yönelik bilimsel tartışmalar için belirli bir alan oluşturmak; Türkoloji Araştırma Enstitüsü ile sosyal bilimler bölümleri arasındaki araştırma alanı entegrasyonunu çözmek amacıyla seminerler düzenlemek, karar alma, öneriler sunmak ve bilimsel faaliyetlerin entegrasyonunu ayarlamak;
- Uluslararası araştırma enstitüleri ile temas kurmak, Türkoloji alanıyla ilgili el yazmalarını ve materyalleri merkeze toplamak, enstitü arşivindeki Arapça-Farsça ve Kazak dillerindeki eski metinler üzerinde çalışmak; Çağatayca, Arapça ve Farsça el yazma metinler ile nadir bulunan eserlerin bilimsel tanıtımlarını hazırlamak ve araştırma konusu haline getirmek;
- Enstitünün bilimsel araştırma ve çalışmalarına maddi ve teknik destek sağlamak; iş seyahatlerini ve alan araştırmalarını finanse etmek.