Haberler

Üniversitemizde gerçekleştirilen “Büyük Bozkır Felsefesi ve Hukuki Kültür” konulu sempozyum kapsamında oturum esaslı toplantılar düzenlendi.

Sempozyumun ilk oturumu “Türk Dünyasında Adalet Geleneği ve Hukuk Mirası” başlığına ayrıldı. Bu bölümde, Türk dünyasında adalet geleneğini araştıran bilim insanları sözlü hukuk ile (hakem-yargıç) kurumunun özelliklerini ele alarak, “İyi insan, iyi toplum” ilkesinin Türk hukukunda nasıl tezahür ettiğini açıklığa kavuşturdular.

Söz konusu oturumun moderatörlüğünü Türkoloji Araştırma Enstitüsü Müdürü PhD, Doç. Halil Çetin yürüttü.

İlk sunumu yapan ünlü bilim insanı, Türkoloji Araştırma Enstitüsünün baş araştırmacısı Prof. Dr. Şakir İbrayev, göçebe toplumun hukuk kültürünü şekillendiren sözlü geleneğin önemine değinerek, bilge kişilerin toplum içindeki anlaşmazlıkları adil biçimde çözmedeki temel rolünü ortaya koydu. Göçebe toplulukların sosyal ilişkileri düzenleme tecrübesi ve anlaşmazlıkları akıl yoluyla çözme modelleri geniş kapsamlı biçimde değerlendirildi.

Alişir Nevai Devlet Edebiyat Müzesi Müdürü Prof. Dr. Cabbar Eşankul, “Türk Dünyasında Hukukun Manevi Anlamı: İyi İnsan, İyi Toplum” başlıklı sunumunda, bu ilkeyi Türk dünyasının manevi-hukuki anlayışıyla ilişkilendirerek, toplumun olgunlaşmasının her şeyden önce bireyin içsel kültürü ve dürüstlüğüne dayandığını vurguladı.

Ardından, Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi İslam Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Kıdır Toreali Ahmet, “Türk Dünyasının Ahlaki-Hukuki Temelleri ve Ahmet Yesevi Öğretisi” başlıklı bildirisinde Yesevi geleneğinin Türk halklarının ahlaki-hukuki ilkelerine etkisini inceleyerek, manevi mirasın günümüz hukuk kültürüyle uyumunu ortaya koydu.

Sonraki konuşmacı, TÜRKSOY Genel Sekreter Danışmanı, Prof. Dr. Aziz Bimırzaulı, Türk kültüründeki sözlü hukuk geleneğine dikkat çekerek, Kırgız halkının büyük destanı “Manas”ta korunmuş hukuki normların toplumu bütünleştirmedeki tarihi rolünü açıkladı.

Oturum sonunda, Prof. Dr. Cabbar Eşankul üniversitemize Alişir Nevai’nin “Düz Yazıları”, “Özbek Dilinin Açıklamalı Sözlüğü”, “Bağımsızlık Dönemi Özbek Nevai Çalışmaları” adlı eserleri ile birlikte toplam 100 kitabı hediye etti. Ayrıca Prof. Dr. Aziz Bimırzaulı da siyasi baskı döneminde zulme uğrayan “Manas araştırmacıları”na ait eserleri ve Kazak’ın büyük bilim insanı, “Manas”ı geniş kitlelere tanıtan Şokan Valihanov hakkında bir kitabı üniversite kütüphanesine hediye etti.

İkinci Oturum: “Bozkır Hukuk Felsefesi”

İkinci oturum “Bozkır Hukuk Felsefesi” teması çerçevesinde gerçekleşti. Toplantıyı Yesevi Araştırma Enstitüsü Müdürü PhD. Bauırcan Sayfunov yönetti.

Abay Üniversitesi Devlet-Hukuki Araştırmalar Merkezi Başkanı ve Ulusal Hukuk Akademisi Başkanı Bahıtcan Kuandıkov, “Göçebe Kazak Topraklarındaki Kadim Hukuki Miraslar” başlıklı sunumunda bozkır yasalarının doğasını, toplumsal ilişkileri düzenlemedeki yerini ve tarihsel sürekliliğini kapsamlı biçimde değerlendirdi.

Özbekistan İnsan Hakları Ulusal Merkezi Analiz ve Araştırmalar Bölümü Başkanı Utkir Oçilov, “Özbekistan’daki Anayasal Reformlar: İnsan Hakları ve Özgürlüklerinin Güvencelerinin Güçlendirilmesi” başlıklı konuşmasında, ülkedeki son siyasi-hukuki değişimleri ve reformların insan haklarını korumadaki önemini açıkladı.

Ardından, Nur-Mubarak İslam Medeniyeti Üniversitesi’nden PhD. Mukan İsahan, “Kazak Örf-Adet Hukukunun Dini Boyutları” başlıklı sunumunda Türk-İslam hukuku ile geleneksel Kazak hukuk sisteminin kesişim alanlarını ortaya koydu.

Avrasya Araştırma Enstitüsünden Doç. Bekarıs Nuriman, “Kutadgu Bilig’de Devlet Yönetimi İlkesi ve “İyi Kanun” Kavramı” başlıklı değerlendirmesinde, Türk dünyasının siyasal-felsefi mirasında adalet ve yönetim kültürü anlayışlarını ele aldı.

Bir diğer konuşmacı, Yesevi Araştırma Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı PhD. Muhit Tölegenov, “Farabi Öğretisinin Kazak Gelenekleri ve Hukuk Sistemine Etkisi” başlıklı sunumunda Farabi’nin felsefi mirasının Kazak hukuk kültürüne etkisini bilimsel bir çerçevede açıkladı.

Bu oturumda Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan’dan katılan araştırmacılar, Türk halklarının manevi öğretileri ile etik normlarının hukuk düşüncesiyle yakından ilişkili olduğunu vurguladılar.

Toplantı, “Büyük Bozkır Mirasından Yeni Devletçilik İlkelerine” başlıklı Workshop/Çalıştay programıyla devam etti.